ویکی‌پدیا یک دایره‌المعارف آنلاین چندزبانه‌ی رایگان و با محتوای آزاد است که در سال 2001 تاسیس شد. مطالب ویکی‌پدیا توسط افراد مختلف نوشته و جمع‌آوری می‌شود. در واقع این سایت از یک نرم‌افزار اشتراکی به نام ویکی استفاده می‌کند که ایجاد و توسعه‌ی مقالات را ساده‌تر می‌سازد. هرکسی که روی این سایت ثبت نام کند می‌تواند مقاله‌ای برای انتشار ایجاد کند. اگرچه اشکالات زیادی متوجه ویکی‌پدیا است اما این سایت یکی از پربازدیدترین سایت‌ها است و استفاده‌ی عمومی از آن کم نشده است. ما در ادامه‌ی این مطلب تصمیم داریم در خصوص ساز و کار ثبت اطلاعات در ویکی‌پدیا نکاتی را بیان کنیم.
اصول و فرآیندهای ثبت اطلاعات در ویکی‌پدیا
جامعه‌ی ویکی‌پدیا بر اساس تعداد معدودی اصول استاندارد بنا نهاده شده است. یکی از این اصول مهم بی‌طرفی است. اصل دیگر ایمان است و مشارکت‌کنندگان به روشی صادقانه و آگاهانه همکاری می‌کنند. خوانندگان می‌توانند آن چیزی که تصور می‌کنند اشتباه است را تصحیح کنند. سه اصل راهنمای دیگر رعایت پارامترهای تعریف شده در یک دایره‌المعارف، احترام به قوانین کپی رایت و منعطف بودن نسبت به قوانین دیگر است. آخرین اصل این باور را تقویت می‌کند که فرآیند منبع آزاد بودن، ویکی‌پدیا را یکی از بهترین محصولات موجود می‌سازد. حداقل یکی از نتایج این فرآیند این است که این دایره‌المعارف حاوی صفحات در دسترسی است که لزوما به عنوان مقاله طبقه‌بندی نشده‌اند. مطالب ویکی‌پدیا شامل مقاله‌های کوتاه و صفحات بحث و گفتگو بین مشارکت‌کنندگان است.
مشکلات احتمالی ویکی‌پدیا
این نکته که هرکسی می‌تواند به عنوان نویسنده یا ویراستار در ویکی‌پدیا فعالیت کند باعث مشکلاتی نیز می‌شود. همه‌ی کاربران در ارائه‌ی اطلاعات درست، دقیق و ریزبین نیستند و ویکی‌پدیا باید با افرادی که عمدا مقالات خاصی را تخریب می‌کنند، اطلاعات نادرست و گمراه کننده ارسال می‌کنند و یا مطالب ناپسند اضافه می‌کنند، برخورد کند. البته روش ویکی‌پدیا اعتماد کردن به کاربران برای نظارت و درست کردن مقالات آن است.چگونگی ثبت اطلاعات در ویکی‌پدیا
همانطور که گفتیم ویکی‌پدیا یک دایره‌المعارف زنده است که هرکسی می‌تواند صفحات، مقالات و دانش خود را به آن اضافه کند. موضوع مقالات و نوشته‌ها تقریبا می‌تواند هر چیزی باشد. البته ایجاد صفحه در ویکی‌پدیا کار دشواری است و نیاز به تحقیق زیاد و همینطور منابع خوب برای پشتیبانی از مطالب دارد. شاید جالب باشد بدانید نویسندگان و ویراستاران صفحات در ویکی‌پدیا روزها و ماه‌ها و گاهی سال‌ها زمان صرف می‌کنند تا یک صفحه‌ی بی‌نقص ایجاد کنند و به راحتی تاییدیه‌ی خود را دریافت کنند. دریافت تاییدیه‌ی ویکی‌پدیا کار ساده‌ای نیست و ما در ادامه‌ی این مطلب شرح مختصری از مراحل ایجاد صفحه در ویکی‌پدیا ارائه می‌دهیم که می‌توانید به عنوان راهنما از آن استفاده کنید.تحقیق کنید
قبل از اینکه صفحه‌ای در ویکی‌پدیا ایجاد کنید در مورد انجمن ویکی‌پدیا و چگونگی عملکرد آن اطلاعاتی بدست بیاورید. دانستن اطلاعات و نکات لازم در مورد این مسائل به شما اطمینان می‌دهد صفحه‌ی شما پس از ارسال برای بررسی، حذف یا به چالش کشیده نمی‌شود.برای خود یک حساب کاربری بسازید
برای ایجاد تغییر در صفحات موجود و همینطور ایجاد صفحه‌ای برای خودتان، نیاز به حساب کاربری دارید. ایجاد یک حساب کاربری در ویکی‌پدیا تقریبا کار ساده‌ای است. البته بهتر است از نام و ایمیل واقعی خودتان استفاده کنید.
به یک کاربر تایید شده ارتقا پیدا کنید
شاید بهتر باشد پیش از آنکه خودتان صفحه‌ای ایجاد کنید از ویرایش صفحات موجود شروع کنید و مهارت‌های خود را بسنجید. با ایجاد تغییرات مختصر می‌توانید با مدیریت محتوای سایت آشنا شوید و پروفایل کاربری خودتان را تثبیت کنید. وقتی که در ویکی‌پدیا حساب کاربری ایجاد می‌کنید هر تغییری که در صفحات ایجاد می‌کنید روی صفحه‌ی شما ثبت می‌شود و هرکسی از ویرایشگران ویکی‌پدیا تا کاربران آن می‌توانند به صفحه‌ی شما دسترسی داشته باشند. با ویرایش صفحات متعدد و فعال بودن با اکانت خود به صورت خودکار تایید خواهید شد و این نکته به شما اجازه می‌دهد از برخی عملکردهای محدود مانند بارگذاری تصاویر و جابجایی صفحات به صفحات عمومی، بهره ببرید.برای ثبت اطلاعات در ویکی‌پدیا منابع لازم را جمع‌آوری کنید
همینطور که در ویکی‌پدیا فعالیت می‌کنید برای صفحه یا مقاله‌ای که می‌خواهید ایجاد کنید به دنبال منابع بگردید. به این ترتیب تا زمان ایجاد صفحه‌ی خود در زمان صرفه‌جویی می‌کنید. منابع مقالات در ویکی‌پدیا از اهمیت زیادی برخوردارند. ویکی‌پدیا یک دایره‌المعارف است و بنابراین هر مطلبی که روی سایت قرار می‌گیرد باید معتبر باشد. حتی اگر شما یک مخترع و یا فرد مشهوری باشید نمی‌توانید به راحتی و بدون ارائه‌ی منبع درست برای خودتان یک صفحه ایجاد کنید. برای تایید محتوای خود باید به منابع معتبری مثل آثار چاپی (کتاب و روزنامه) و مطالب آنلاین مثل وب‌سایت‌ها و مقالات و یا ویدئو نیاز دارید. بعلاوه اینکه محتوای صفحه‌ی شما باید واقعی و بی‌طرفانه باشد. محتوای واقعی با منابع معتبر باعث می‌شود متهم به ارائه‌ی اطلاعات نادرست نشوید. در مورد قرار دادن تصویر در صفحه هم باید به یک سری نکات توجه کنید. شما تنها می‌توانید از تصاویری که متعلق به خودتان هستند و مشمول کپی رایت نمی‌شوند، استفاده کنید.انتخاب عنوان صفحه برای ثبت اطلاعات در ویکی‌پدیا
برای ایجاد صفحه‌ی خود در ویکی‌پدیا شما نیاز به انتخاب عنوانی مناسب برای آن دارید. باید در نظر داشته باشید که ویکی‌پدیا به شما اجازه‌ی ایجاد صفحه‌ای با عنوان تکراری نمی‌دهد بنابراین باید اطمینان حاصل کنید که عنوان انتخابی صفحه‌ی شما منحصر به فرد باشد. نکته‌ی دیگری که باید از آن مطمئن باشید معیارهای ویکی‌پدیا است. عنوان صفحه‌ی شما باید با استانداردهای ویکی‌پدیا مطابق باشد، در غیر این صورت احتمال رد شدن صفحه‌ی شما زیاد خواهد بود.مطلب خود را بنویسید
پس از همه‌ی این مراحل که گفتیم می‌توانید مطلب خود را برای ویکی‌پدیا بنویسید. شاید بهتر باشد متن خود را اول روی یک فایل ورد آماده کرده و سپس آن را در صفحه‌ی ویکی‌پدیا کپی کنید. قالب‌بندی صفحه با استفاده از کد ویکی (Wiki code) کمی زمان‌گیر خواهد بود. بنابراین برای این مرحله زمان کافی اختصاص دهید و یا از کسانی که مهارت دارند کمک بگیرید. البته در صفحات راهنمای ویکی‌پدیا می‌توانید در این مورد اطلاعات بیشتری هم کسب کنید. در اصل هر کاربر ثبت شده مجاز است در ویکی‌پدیا صفحه‌ای ایجاد کند یا صفحات موجود را ویرایش کند. با توجه به اینکه ویکی‌پدیا قالب مشخص و یکسانی دارد نویسندگان باید چند نکته را در نظر داشته باشند. اگر تجربه‌ی نوشتن مطلب و مقاله ندارید حتما در این مورد اطلاعات لازم را کسب کنید. بعلاوه معتبر بودن مطالب و قابل درک بودن آن نکته‌ی مهمی است که باید به آن توجه داشته باشید.صفحه‌ی را برای بررسی ارسال کنید
وقتی که محتوای خود را در ویکی‌پدیا قرار دادید و مطمئن شدید که فاقد هر گونه خطایی است وقت این است که آن را برای بررسی به ویکی‌پدیا ارسال کنید. این فرآیند و دریافت پاسخ ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد.صفحه‌ی خود را مرتبا بروزرسانی کنید
ارسال صفحه برای ویکی‌پدیا و دریافت تایید آن پایان کار نیست. لازم است به طور مداوم صفحه‌ی خود را بروزرسانی کنید و در صورت لزوم اطلاعات جدیدی به آن اضافه کنید.
کلام آخر
حتما دقت کرده‌اید وقتی که کلمه‌ای را جستجو می‌کنید معمولا اولین سایتی که نمایش داده می‌شود ویکی‌پدیا است. افراد مختلف به صورت داوطلبانه تلاش می‌کنند و مطالب زیادی را در ویکی‌پدیا ایجاد یا بروزرسانی می‌کنند. مطالبی که بیان کردیم می‌تواند به شما در فرایند ثبت اطلاعات در ویکی‌پدیا کمک کند. برای ایجاد موفقیت‌آمیز یک صفحه در ویکی‌پدیا به طور خلاصه این اصول را به یاد داشته باشید:- بررسی اعتبار و صحت منابع و مطالب
- بی‌طرف بودن
- نوشتن مطالب جدید و مبتنی بر واقعیت
- تبلیغ نکردن برای خود!